Beste Beatrijs,
Het valt me op dat rond deze tijd van het jaar iedereen – ook in zakelijke en vluchtige contacten – elkaar ‘Fijne feestdagen’ wenst. Dat lijkt attent, maar in feite vind ik het nogal oppervlakkig en onpersoonlijk. Je weet helemaal niet wat iemand gaat doen – misschien wel alleen thuiszitten en zijn of haar eenzaamheid bevestigd zien, misschien hebben mensen een hekel aan de feestdagen. Bovendien zit voor veel mensen het ‘fijne’ van die feestdagen in het vele eten en drinken dat gedaan wordt. Dat vind ik niet zodanig speciaal dat ik er iets over ga zeggen. Ik vind het raar en lichtelijk aanmatigend als zomaar iemand mij ‘Fijne feestdagen’ toewenst, maar als ik niets soortgelijks terugzeg, vinden mensen dat onattent of vreemd. Moet ik iedereen toch maar glimlachend ‘Fijne kerst’ wensen of kan ik het achterwege laten?
Formules uitwisselen
Beste Formules uitwisselen,
U zoekt er te veel achter. U denkt er te veel over na. Het uitspreken van de formule ‘Prettige kerstdagen’ of ‘Fijne feestdagen’ of wat voor variant dan ook is net zoiets als ‘Prettig weekend’ of ‘Veel plezier met je vakantie’ of ‘Nog een fijne dag’. De spreker drukt alleen maar algemene welwillendheid uit, die in dit geval vastgeknoopt wordt aan de feestdagen die er aankomen en die iedereen zal meemaken. Het is in dit verband volstrekt onbelangrijk wat mensen precies gaan doen met de feestdagen. Wie weet zetten ze het op een schranzen en een zuipen, wie weet staan ze in de keuken bij de daklozenopvang, wie weet doen ze, voor zo ver mogelijk met corona, aan familiebezoek, wie weet zitten ze in hun eentje thuis – dat doet er allemaal niet toe. Degene die een generieke ‘Fijne feestdagen’ formule uitspreekt (hetzij in zakelijk, hetzij in persoonlijk verband) geeft alleen te kennen dat hij/zij de gespreksgenoot goed gezind is. Zoals alle formules die in gesprekken worden gebezigd is ook deze oppervlakkig, maar daarom nog niet leugenachtig. Het is gebruikelijk om welwillendheid te beantwoorden met welwillendheid, dus prevel vooral iets van gelijke strekking terug of zeg dank u wel.
Dank u wel, dat is inderdaad het beste. Hier in Frankrijk blafte een chauffeur van een vrachtwagen grint ”oui” terug, Maar ja, wat een bezigheid ook op 24 december.
Ik denk dat de reactie van Beatrijs kan worden samengevat in de opmerking die mijn docent Aardrijkskunde jaren geleden al maakte: ” ‘Fijne feestdagen’ is een wens, geen conclusie.”. Dat gaat trouwens ook op voor ‘goedemorgen’.