80 %

Beatrijs Ritsema

Hij moet en hij zal eraan gaan, de kostwinner in z’n grijze pak of in z’n overall, die ’s ochtends vroeg de deur uitgaat en ’s avonds om kwart voor zes binnenstommelt, z’n voeten op tafel legt en een flesje bier openmaakt, terwijl zijn vrouw de laatste hand aan het eten legt en de kinderen over hem heen tuimelen van vreugde: ‘Papa is thuis!’ Een gedateerd personage, dat maar beter gisteren dan vandaag van het toneel verdwenen kan zijn. Staatsecretaris Verstand ziet de kostwinner misprijzend aan (tut, tut, tut, kan dat niet wat gelijkwaardiger, wat evenrediger) en heel geëmancipeerd Nederland valt over hem heen als symbool van een voorbije cultuur, waarin mannen hun tomeloze ambitie botvierden, onderwijl hun vrouwen knechtend tot financiële afhankelijkheid en hun kinderen gestaag van zich vervreemdend. En dat alleen maar omdat de goede man het waagt fulltime te werken – tegenwoordig komt dat neer op liefst 38 uur per week onttrekking aan huis en haard.

Het correcte model schrijft voor dat man en vrouw allebei 80 % werken. Op die manier houden ze allebei een dag per week over voor de zogenoemde ‘zorgtaken’. De staatsecretaris deelde vorige week schouderklopjes uit voor de toegenomen arbeidsparticipatie van vrouwen, maar stoorde zich aan de vele (mini)deeltijdbaantjes. Zo blijven vrouwen financieel afhankelijk van hun echtgenoten en, erger nog, blijven die mannen doorgaan zich op slinkse wijze onder het huishouden en de kinderverzorging uit te wurmen. De fulltime werkende man en de huisvrouw-met-bijbaantje dienen hun biezen te pakken. Zij moeten leren inzien dat een uitgebalanceerde combinatie van 80 % werk en 20 % thuis de enige weg naar perfectie is. Een nieuw keurslijf wenkt aan de horizon. Weg met de slappe anderhalfverdieners! Weg met de fulltimers! Iedereen gelijk en iedereen in deeltijd!

De hetze tegen fulltime werk is een demonstratie van een sociaal-wenselijke ideologie die mensen in afgepaste malletjes wil onderbrengen. Dit speciale 80-20 malletje biedt weliswaar perspectief op een rijkgeschakeerd leven vol zelfontplooiing op diverse fronten, maar het is en blijft een malletje, dat bovendien wel heel erg geënt is op de vrouwelijke manier van grasduinend leven. Hier een dagje achter de computer, daar een pleister op een knie plakken, hier een belangrijke vergadering, daar een fitnesstraining. Bij deeltijdwerk komt het individu volledig aan haar trekken, maar de maatschappij heeft het nakijken.

Bij scholen, ziekenhuizen, crèches, in de vervoerssector, in het midden- en kleinbedrijf, in de media, overal heeft men liever mensen met een volledige baan in dienst dan deeltijdwerkers, die de roosters ingewikkeld maken. Met de huidige, krappe arbeidsmarkt verdienen de mensen die überhaupt nog bereid zijn 38 uur per week te werken koestering en innige dankbaarheid en geen kat van het ministerie. Vanuit het standpunt van de werkgever zijn vrouwen lastig. Niet alleen volgen ze bijna allemaal het gesanctioneerde patroon van eerst zwangerschapsverlof, dan ouderschapsverlof en vervolgens in deeltijd terugkomen. Maar ook de vrouwen zonder kinderen werken graag in deeltijd. Op hun vrije dag willen ze rustig naar de kapper, hun schilderhobby uitleven of hun eigen huis schoonmaken (‘want als je het zelf doet, wordt het veel schoner dan wanneer je het een werkster laat doen’).

Zelf ben ik natuurlijk ook een deeltijdwerker, ik zou niet anders willen, maar sommige andere mensen (mannen) vinden dat minder aantrekkelijk. De gouden 80-20 standaard is een artificiële constructie die ervan uitgaat dat mannen en vrouwen hun leven op dezelfde manier willen invullen, terwijl in werkelijkheid vrouwen opgewonden raken van een man met geldverdienpotentie. Wanneer een willekeurig gezin f 1000,- aan inkomsten derft als de man een dag thuisblijft en f 750,- als de vrouw een dag thuis blijft, dan zal de emancipatiebevordering het afleggen tegen het gemeenschappelijke rationeel-financiële eigenbelang. Volwassen mensen zijn uitstekend in staat hun eigen werk- en zorgverdelingsschema op te stellen, daar hebben ze geen moraliserende aansporingen van de overheid bij nodig.