Mobiel

Beatrijs Ritsema

Moderne rijkdom staat gelijk aan beweging. Wie geld heeft zet dat op de een of andere manier om in verplaatsingen. Er worden goederen versleept, verre bestemmingen aangedaan, uiteenlopende vormen van vertier opgezocht. Ook degene die vooruit wil in het leven is gedwongen zichzelf voortdurend te verplaatsen. Stilstand is achteruitgang. Je mag niet jaren in hetzelfde baantje blijven zitten. Kinderen moeten naar ontplooiende vrijetijdsactiviteiten worden vervoerd. Als er twee ouders buitenshuis werken in een gezin, zijn er al snel twee auto’s nodig om de mobiliteit op peil te houden.

Een onthullende opmerking in dit verband kwam van minister Netelenbos die in een interview in Trouw zei dat de vrouwenemancipatie te danken was aan de pil èn de auto. Onmiddellijk zie ik dan een stoet van bemantelpakte vrouwen in leaseauto’s voor me, allemaal hun makeup bijwerkend in de file bij Rottepolderplein. En de sukkels die de trein nemen? Die zijn veroordeeld om op kille, informatieloze perrons te wachten op te korte en te late treinen. Hadden ze maar rijk of geëmancipeerd genoeg moeten zijn om zich per auto te verplaatsen.

De ene helft van de maatschappij, de winners met topconsumptiekracht, verstoppen alle kanalen met hun extreme mobiliteit. Van huis naar werk naar winkels, naar de horeca in zijn duizendvoudige verschijningsvormen. De andere helft bestaat uit losers en van hen wordt de mobiliteit steeds verder ingekrompen. Vooral oudjes hebben hier last van en in een cultuur die zozeer draait om flexibiliteit en dynamiek hoort eigenlijk iedereen van boven de vijftig al bij de oudjes. De 95 % vijftig-plussers die het in hun werkende bestaan niet tot de top van de hiërarchie hebben geschopt worden weggeduwd naar de marge, voor zover ze niet sneuvelen onder de aanhoudende reorganisaties. Het bed moet opgeschud, dor hout gekapt. Bij een rationele, transparante, geprivatiseerde bedrijfsvoering kun je geen 50-plussers gebruiken, want die hebben geen elan meer. Ze zijn alleen maar eigenwijs en plegen obstructie. Uitparkeren, detacheren of beter nog de Wao of Vut in.

Voor de nog oudere oudjes die het stadium van de pensioenpret met z’n doelloze internationale verplaatsingen alweer achter zich hebben gelaten, begint de werkelijkheid pas echt grimmige contouren te vertonen. Ze worden onderworpen aan terugkerende medische keuringen op rijvaardigheidsgebied. Hun eigen huisarts mag zo’n keuring niet verrichten. Andere huisartsen zijn niet happig op dit werk, omdat ze het al druk genoeg hebben. Ten slotte moet er drie maanden op de uitslag worden gewacht. Hoewel oudjes minder auto-ongelukken veroorzaken dan jongere automobilisten, zou de gezondheidspolitie hen het liefst helemaal de auto uitkrijgen (hebben de nuttige dertigers ook weer wat meer ruimte op de weg). Als ze dan eindelijk zo ver is, komen ze tot de ontdekking dat het openbaar vervoer wegens gebrek aan rendement verdwenen is of in frequentie gehalveerd. Bijkantoren van banken zijn opgeheven, zodat ze uren onderweg zijn om geld te bemachtigen, dat ze niet meer aan de balie mogen ophalen, omdat het voor banken niet rendabel meer is om klanten persoonlijk te woord te staan.

Ze kunnen de cijfers op de pinautomaat niet meer lezen, omdat ze staar hebben en ze moeten een half jaar op de wachtlijst doorbrengen voor ze aan de beurt zijn voor een operatie die maatschappelijk gezien alleen geld kost en niets oplevert. Stilletjes aan dement geworden krijgen ze, als ze tenminste heel veel geluk hebben, een plaatsje in een verpleeghuis, waar niemand van de verzorgers tijd heeft voor iets onnozels, omdat er productie moet worden gehaald in luiers en dienbladen.

Ik wens u allen een mobiel 2002.