Beste Beatrijs,
Sinds twee jaar ken ik een Afghaanse jongeman. Een paar maanden geleden zijn zijn vrouw en twee kinderen ook hier gekomen en ze hebben een huis gekregen. Nu wordt mij verzocht om mijn schoenen uit te doen als ik bij hen op bezoek kom. Zolang als ik hem ken, discussieer ik al met hem over allerlei onderwerpen: hoofddoekjes, God en Allah, de onreinheid van varkens en andere dieren, enzovoort. Ik (als vrouw) vind dat mijn schoenen onderdeel van mijn kleding vormen en ik trek ze liever niet uit. Mijn compromis is een eigen paar slippers meenemen. Ik heb als tegenzet gevraagd of zijn vrouw bereid is haar hoofddoek bij mij aan de kapstok te hangen, omdat hoofddeksels in mijn huis niet gebruikelijk zijn. Nee dus! Dat wil zij niet. En hij ook niet. Hoe nu verder? Ik respecteer (met moeite) hun wens, maar het zit me toch dwars.
Gelijk oversteken
Beste Gelijk oversteken,
Het dragen van hoofddoekjes en het uittrekken van schoenen zijn geen gebruiken die je tegen elkaar kunt uitonderhandelen in de trant van: ik geen schoenen, dan jij geen hoofddoek. Het hoofddoekje is erop gericht om de vrouw te beschermen tegen (in haar idee) onzedelijke blikken van de buitenwereld. Als u haar zou vragen om haar hoofddoekje af te leggen in uw huis, komt dat erop neer dat u haar vraagt naakt te zijn. Dat gaat verder dan het verzoek van hun kant om uw (modieuze, outfit completerende, in ieder geval niet religieus geïnspireerde) schoenen uit te doen. Uw Afghaanse gastheer/vrouw hechten aan zedelijke hoofddoekjes en vinden schoenen in huis onrein. Het ligt allemaal in de sfeer van zondigheid. U vindt dat onzin, maar voor hen is het belangrijk. Vergelijk het eens hiermee: u zou ook niet willen dat bezoekers topless in uw huiskamer zaten of dat iemand zijn hond meeneemt, terwijl hij weet dat honden u angst en walging inboezemen (gesteld dat dat zo is). Het is voor bezoekers een kleine moeite om een T-shirt aan te trekken of de hond thuis te laten, voor ze bij u binnentreden. Zo is het voor u een kleine moeite om uw schoenen te verwisselen voor meegebrachte pantoffels, ook al deelt u die ideeën over onreinheid helemaal niet.
Er is genoeg reden om u te ergeren aan hoofddoekjes in het algemeen, maar het is niet zo dat een vrouw met een hoofddoekje in uw huiskamer u ontrieft, zoals een topless gast of een meegebrachte hond u zou ontrieven. Een hoofddoekje is een onaangenaam symbool. Als uw weerzin voor hoofddoekjes even groot is als voor, ik noem maar wat, hakenkruizen, dan moet u deze vrouw niet ontvangen. Kennelijk is dat niet het geval, want u nodigt haar uit voor de thee. Uw vriendschap met dit immigrantengezin is op zichzelf iets kostbaars. Het is belangrijker en nuttiger om de vriendschap in stand te houden dan om u op te winden over symbolen. Ga dan ook niet aan haar hoofddoekje morrelen. Dat is even onbeleefd als op een Sikh inpraten om hem z’n tulband af te laten zetten.
Laat ik nu denken dat Afganen hun vaderland verlaten omdat ze het daar niet meer uithouden, zo niet erger, waarover verderop.
Ooit was ook in Nederland een zichtbare vrouwenhiel het toppunt van erotiek, misschien is de schoen wel mede een overblijfsel van de noodzaak die hiel voor mannenogen te bedekken. Als een Afghaans stel naar Nederland vlucht doet ze dat o.a. om van de Afghaanse verstikkingscultuur af te komen. Eenmaal hier wordt dat kennelijk licht vergeten en begint de verstikking opnieuw. Dit stel moet geholpen worden, en wel door het duidelijk te maken dat het niet aangaat in eigen huis regels te stellen en in andermans huis ook. Die hoofddoek kan af, snel zullen ze ontdekken dat geen enkele man daarop reageert, IN NEDERLAND.
Ik moet denken aan mijn (schoon)ouders, die, geboren in de tweede decade van de vorige eeuw in ongelooflijke preutsheid en bijbehorende hypocrisie waren opgegroeid. Eenmaal aangeland in de tachtiger jaren namen ze definitief van die denkbeelden afstand: ze herdefinieerden wat “schaamteloos” was en hadden zelfs spijt dat ze dat niet eerder konden doen.
Overigens spreek ik hier over vluchtende Afghanen. Bekend is dat vluchten zeer ruim gedefinieerd wordt, in Afghanistan, helaas van gemarteld zijn tot gewoon “we gaan”.
Dus wat mij betreft een nieuwe raad. Loods dit stel 2004 binnen!
Ik ben vandaag voor het eerst op uw internetsite, omdat ik geïnteresseerd ben in etiquette.
Ik kan niets anders zeggen dan dat ik uw reactie, werkelijk waar, uitmuntend vind! U verwoordt zo correct mijn gevoelens toen ik de mail van de dame in kwestie aan het lezen was en voordat ik begon aan uw reactie was ik heel erg benieuwd wat u geantwoord zou hebben. Fijn dat er toch mensen zijn die bepaalde overtuigingen begrijpen en respecteren. Ik ben zelf Marokkaans, draag geen hoofddoek, maar vind het jammer dat veel mensen het niet willen begrijpen dat vrouwen dat doen uit hun eigen overtuiging.
Dat wilde ik even kwijt en als ik in de toekomst een vraag heb, dan weet ik aan wie ik deze moet stellen.